Toprak Etiği Eğitim Projesi
20-21 Mayıs 2024 - Toprak Etiği Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Alanı'nda
Toprak Etiği Eğitim Merkezi
20-21 Mayıs 2024 - Toprak Etiği Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Alanı'nda
Toprak Etiği Eğitim Merkezi
20-21 Mayıs 2024 - Toprak Etiği Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Alanı'nda
Aldo Leopold Shack
Fenolojik Gözlemler

Mevsimlerin geçişi, dünya üzerinde gözlenen en tanıdık olaylardan birisidir. Kış mevsiminin yavaş yavaş sona erdiği, ilkbaharın ılıman ikliminin kendini hissettirmeye başladığı günlerde çevremizdeki canlılar yeni bir hayata hazırlanırlar; orman örtüsü yeşilin değişik tonlarında ormanı kaplarken, göçmen kuş sürüleri kuzeydeki yuvalarına geri dönmeye, parlak yabani çiçekler ve bunların böcek tozlaştırıcıları tepe yamaçlarında, yol kenarlarında, göl kenarlarında ve tarlalarda ortaya çıkmaya başlar. Benzer şekilde sonbahar yaklaşırken; kışın yapraklarını döken orman ağaçları renk değiştirmeye, birçok bitki kış gelmeden önce son meyvelerini olgunlaştırmaya ve kuşlar güneydeki daha sıcak bölgelere göç etmeye başlarlar. Doğadaki bu değişikler fenoloji bilim dalının konularıdır.

İster kentsel ister kırsal ortamlarda yaşıyor olalım, mevsimlerin değiştiğini bize hatırlatacak pek çok ipuçları görürüz. Mesela; çoğumuz ilk kır çiçekleri göründüğünde ilkbaharda olduğumuzu, en sevdiğimiz meyveler yerel çiftçilerin pazarlarında veya süpermarkette görebildiğimizde, ağaçlar renk değiştirdiğinde veya yapraklarını kaybettiğinde sonbaharda olduğumuzu, orman yangını riskinin en yüksek olduğunda yakacak odunlarımızın kuruduğunu veya don ilk kez göründüğünde sonbaharda veya kışta olduğumuzu bilebiliriz.

Yaşamımız boyunca mevsimleri daha ayrıntılı bir şekilde inceleyerek, bizler içinde yaşadığımız peyzajla olan bağımızı ve anlayışımızı derinleştirebiliriz. Değişen iklimle birlikte, başlangıcı ve süresi değişmeye başlayan mevsimlerin hızını ve zamanlamasını gözlemleme ve ölçme yeteneğimizi de geliştiririz. Bilim adamları; mevsimsel biyolojik aktivitelerin zamanlamasının araştırılmasına fenoloji adını vermektedirler.

Fenoloji, bitkiler, hayvanlar ve mikroorganizmalar için yaşam döngüsü olaylarının zamanlamasını ölçen ve çevrenin bu olayların zamanlamasını nasıl etkilediğini tespit eden bilimdir. Çiçek açan bitkiler gözlendiğinde, bu yaşam döngüsü olayları veya “fenolojik safhalar (fazlar)” diğer basamaklara ilaveten “tomurcukların patlaması”, “ilk çiçeklerin açması”, “son çiçeklerin açması”, “ilk meyve olgunluğu” veya “yaprakların dökülmesi”ni de içermektedir. Fenolojik safhalar hayvanlarda genel olarak “deri değiştirme, tüy dökme”, “çiftleşme”, “yumurtaya yatma, kuluçka” veya “doğurma” “tüylenme”, “kış uykusundan uyanma” ve “göç” olarak gözlenmektedir

Fenoloji ve Leopold

Fenoloji, iklim ve hava durumu gibi mevsimsel değişikliklerden etkilenen doğadaki yıllık olayların gözlemlenmesi ve incelenmesidir. Baltimore orioles'in ilkbaharda ilk gelişini hiç fark ettiniz mi? Bahçenizde ilk kez çiçek açan gül çalılarını gördünüz mü? Eğer öyleyse, fenolojik bir olay gözlemliyorsunuz! Fenoloji, vahşi doğada ve hatta kendi arka bahçenizde meydana gelen doğadaki değişiklikleri fark etmek kadar kolaydır. 

Aldo Leopold, genç yaşta Burlington, Iowa'daki çocukluk evinde fenoloji kayıtları tutmaya başlamıştır. Göçmen bir kuşun dönüşü ile ilkbaharda bir ağacın tomurcuklanması gibi fenolojik olaylar arasındaki bağlantıyı bulmaktan büyük keyif alan Leopold, hayatı boyunca fenolojik gözlemlerini kaydetmeye devam etti ve doğadaki olan her şeye olan sevgisini çocuklarına aktardı.

1935'te 'Kulübe'yi satın aldıktan sonra, tüm Leopold ailesi hafta sonu kulübede fenoloji gözlemlerine katıldı. En büyük kızı Nina, 2011'deki ölümüne kadar ailenin fenoloji kayıtlarına eklemeye devam etti. Bugün, Aldo Leopold Vakfı personeli, Leopold ailesinin yıllık kayıt tutma geleneğini sürdürüyor.